Phải nói, mâm ngũ quả dường như trở thành biểu tượng của người Việt ta trong mỗi dịp Tết đến Xuân về. Tùy theo đặc trưng của từng vùng miền mà cách chưng cũng như ngũ quả trên mâm cũng có đôi chút khác biệt. Vậy mâm ngũ quả mỗi miền gồm những quả gì,ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày Tết và cách chưng hoa quả bàn thờ ngày Tết thêm sung túc, trọn ý nghĩa ai ai cũng có thể học theo? Cùng Hoa Lan Thanh Phong tìm hiểu ngay qua bài viết bên dưới bạn nhé.
Mâm ngũ quả là gì?
Mâm ngũ quả là khái niệm chỉ mâm hoa quả ngày Tết gồm khoảng 5 loại quả khác nhau, thường được trang trí trong dịp Tết Nguyên đán của người Việt. Mâm ngũ quả thường được bày ở bàn thờ gia tiên, bàn tiếp khách.
Những loại trái cây này được cho là thể hiện suy nghĩ của chủ nhân thông qua tên gọi, màu sắc và cách sắp xếp. Ngày nay, trong cách chưng bày mâm hoa ngũ quả ngày Tết; thường mang nhiều ý nghĩa trang trí cũng như ý nghĩa tâm linh, phong tục xa xưa theo truyền thống của người Việt ta.
Ý nghĩa mâm hoa quả trong cách chưng bày ngày Tết theo từng vùng miền
Mâm ngũ quả thường có cách chưng và được trang trí bằng năm loại trái cây khác nhau, điều này cũng được nhắc đến trong kinh Vu Lan Bồn với hình ảnh tượng trưng là các loại trái cây ngũ sắc. Đối với người Việt Nam chúng ta, số 5 tượng trưng cho mong muốn có được 5 phúc như sau:
- Phú: Giàu có, nhiều của cải
- Quý: Phẩm chất sang trọng
- Thọ: Sống lâu trăm tuổi
- Khang: Có nhiều sức khỏe
- Ninh: Cuộc sống bình an
Cách chọn các loại quả bày trong ngày tết
Người tiêu dùng nên cẩn thận kỹ càng trong khâu chọn lựa để có một mâm ngũ quả đẹp, màu sắc tươi mới. Bên cạnh đó, nếu muốn các loại quả để được lâu hơn, bạn đọc cũng cần phải cân nhắc các đơn vị cũng như cẩn thận sáng suốt hơn trong khâu mua hàng, đặc biệt là trái cây bày mâm ngũ quả, cụ thể:
- Để trái cây có thể bày được lâu và giữ được màu sắc tươi mới, hãy ưu tiên chọn những loại quả mới chín tới.
- Không chọn những quả cầm nhẹ tay, bị dập, có vết trầy xước, hoặc không còn cuống hay lá.
- Đừng vội rửa quả vì nếu có chỗ đọng nước sẽ làm quả nhanh bị héo hoặc dễ bị hỏng.
Cách chưng bày hoa quả ngày Tết (mâm ngũ quả) theo 3 miền Bắc – Trung – Nam
Ở mỗi miền sẽ có cách chưng bày mâm ngũ quả khác nhau; tùy theo quan niệm và phong tục tập quán riêng biệt.
Cách chưng bày mâm hoa ngũ quả bàn thờ ngày Tết miền Bắc
Mâm ngũ quả miền Bắc được bày biện theo thuyết ngũ hành tương ứng với 5 màu: kim (trắng), mộc (xanh), thủy (đen), hỏa (đỏ), đất (vàng). Vì vậy, mâm ngũ quả của người Bắc thường có 5 loại quả là chuối, bưởi, đào, hồng và quýt. Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết truyền thống của miền Bắc là nải chuối đặt phía dưới để đỡ hết mâm ngũ quả. Đỡ lấy toàn bộ các quả còn lại. Ở chính giữa đặt một quả bưởi hoặc bàn tay Phật bằng vàng ở chính giữa. Các loại quả khác như đào, hồng, quýt được trưng bày. xung quanh. Còn những chỗ trống bạn có thể xếp luân phiên quất, táo xanh hoặc ớt đỏ chín. Đây là cách chưng bày hoa quả ngày tết khá phổ biến tại miền Bắc mà bạn đọc có thể tham khảo nhé.
Cách chưng hoa quả bàn thờ ngày Tết theo tập quán người miền Trung
Miền Trung là vùng đất khô cằn, khí hậu khắc nghiệt nên không có nhiều giống cây ăn trái. Vì vậy, mâm ngũ quả ngày Tết của người miền Trung thường không trang trọng hay quá câu nệ hình thức. Mà người dân miền Trung chủ yếu là thành tâm cúng gia tiên. Các loại trái cây thường thấy trong mâm ngũ quả ở miền Trung là thanh long, chuối, dưa hấu, lựu, thơm, sung, cam, quýt… Mâm ngũ quả thường được xếp hình rồng phượng hoặc hình tháp với cặp dưa hai bên.
Mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam
Không giống miền Bắc, gần như các loại quả đều có thể bày lên mâm. Miễn sao ngâm ngũ quả trông đẹp mắt là được, kể cả là ớt cay nóng. Trong khi đó mâm ngũ quả ở miền Nam lại có sự kén chọn và kiêng kỵ hơn rất nhiều. Mâm ngũ quả của người miền Nam không bao giờ có chuối. Vì người miền Nam cho rằng chuối có phát âm cũng tương tự như từ “chúi” chỉ sự đi xuống, không ngẩng đầu lên được. Đồng thời, người miền Nam cũng không trưng cam vì có câu “Quýt làm cam chịu”.
Mà ngược lại, họ có xu hướng chọn những loại trái cây như quả mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài,…Giống câu “cầu sung vừa đủ xài” thể hiện mong ước một năm mới đủ đầy, sung túc. Ngoài ra, mâm ngũ quả miền Nam còn có cả bao gồm quả thơm. Với mong muốn con cháu đầy nhà và một cặp dưa hấu xanh để cầu may mắn.
Cách chưng bày hoa quả ngày tết thông thường của người miền Nam là bày đu đủ, dừa, xoài trước. Để tận dụng lợi thế là ba loại quả này to và nặng. Sau đó bày các loại trái cây khác lên trên và tạo thành hình tháp.
Xem thêm: Tổng Hợp Các Ngày Lễ Quan Trọng Và Tiêu Biểu Của Việt Nam Ta
Những lưu ý cần tránh trong cách chưng bày mâm ngũ quả ngày Tết
Ý nghĩa của mâm ngũ quả không phải ai cũng hiểu rõ.
Trong quan niệm văn hóa phương Đông. Số 5 tương ứng với thuyết ngũ hành – 5 yếu tố tạo nên sự sống trong vũ trụ. 5 loại trái cây khác nhau cũng được hỗ trợ. Với thuyết ngũ hành này, cầu là sinh, tăng, phúc, lộc đến với gia chủ. Cần nắm rõ thuyết ngũ hành để không mắc phải sai lầm khi bày mâm ngũ quả nhé.
Bạn có thể tham khảo cách chọn quả theo màu như sau:
Kim – màu trắng | Dưa lê trắng, lê trắng… |
Mộc – màu xanh lá | Dưa hấu, chuối xanh, xoài xanh, đu đủ xanh, mãng cầu, trái na, trái sung, trái dừa… |
Thủy – màu đen | Nho đen, vú sữa hay những trái cây có màu sậm tối |
Hỏa – màu đỏ | Táo đỏ, trái hồng, trái dừa lửa, thanh long… |
Thổ – màu vàng | Cam vàng, quýt vàng, dưa hấu vàng, dưa lê vàng, xoài chín, phật thủ |
Rửa quả cho sạch để bày
Một số người thường rửa trái cây cẩn thận để quả bóng, đẹp khi chưng lên mâm. Tuy nhiên việc rửa quả sẽ làm quả nhanh bị héo, thối rữa nếu có chỗ đọng nước. Do đó bạn chỉ cần dùng khăn giấy ẩm lau sạch trái cây là được. Với bưởi, bạn có thể hòa chút nước vôi, thấm vào khăn rồi lau đều lên vỏ bưởi. Để tránh tình trạng vỏ bị ố vàng, mốc xanh hoặc bị héo do đọng nước.
Lựa chọn quả chín
Nhiều gia đình có thói quen mua sắm đồ Tết sớm từ ngày 27 – 28 Tết, thậm chí sớm hơn. Trong khi mâm ngũ quả chỉ dâng lên bàn thờ vào đêm 30 Tết. Điều này sẽ làm mất đi tính thẩm mỹ và tính trang nghiêm vốn có cho mâm ngũ quả khi quả quá chín, lá héo và bắt đầu có hiện tượng thối rửa. Thay vào đó bạn nên lựa quả tươi còn mới, để khi bày mâm ngũ quả, quả sẽ vừa chín tới và không bị thối nhé.
Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, mâm ngũ quả ngày Tết đã có nhiều thay đổi. Mang ý nghĩa trang trí cho căn phòng ngày xuân nhiều hơn là tâm linh. Hình thức cũng không còn quá cứng nhắc nghiêm khắc về số lượng như có thể bày đến 8, 9 hay thậm chí 10 quả. Không kén chọn số chẵn hay lẻ hay bắt buộc phải có 5 quả như trước kia. Các loại trái cây tuy phong phú và đa dạng. Nhưng mâm ngũ quả vẫn giữ được nguyên vẹn ý nghĩ thể hiện lòng hiếu thảo đối với ông bà, tổ tiên của mình là được.
Tạm kết
Đừng quên theo dõi những bài viết của Hoa Lan Thanh Phong để luôn được cập nhật những thông tin bổ ích mỗi ngày. Ngoài ra, nếu bạn đọc đang cần tìm mua các giống hoa lan nói riêng và một số loại hoa trưng bày ngày Tết đa dạng, phong phú đầy màu sắc cùng mức giá phải chăng. Đừng quên nghĩ ngay đến cái tên đầu tiên là Hoa Lan Thanh Phong, bạn nhé.
Bình luận